افزایش سرمایه چیست+ روش های آشنایی با انواع افزایش سرمایه

از مسائل مهمی ﮐﻪ مدت هاﺳﺖ در ﺑﻮرس ایران ﻣﺤﻞ ﮔﻔﺘﮕﻮ و اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮان ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺤﺚ در رابطه با ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﻮد ﻧﻘﺪﯼ در ﻣﺠﺎﻣﻊ ﯾﺎ اﻋﻤﺎل اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ در ﻧﻤﻮدار اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ . در اﯾﻦ مقاله ﺑﻪ ﺑﺤﺚ در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع از زواﯾﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁن می پردازیم .

افزایش سرمایه چیست

افزایش سرمایه، اصطلاح جذابی که دانستن آن برای تمام علاقه مندان بازارهای مالی الزامی است، تمامی شرکت ها در دوره ی فعالیت خود در مقاطع مختلفی از زمان، جهت توسعه فعالیت، اصلاح ساختار مالی شرکت و حفظ قدرت رقابت خود، نیاز به منابع مالی بیشتری نسبت به آنچه که در اختیار دارند، پیدا می کنند. یکی از روش های دستیابی به منابع مالی جدید، افزایش سرمایه است .در بورس ایران حتی خبر افزایش سرمایه یک شرکت، می تواند قیمت سهام آن را دستخوش تغییرات نماید. تامین منابع مالی از راه های مختلفی به انجام می رسد. زمانی که یک شرکت بخواهد سرمایه خود را افزایش دهد باید سهام جدید منتشر کند و به سهامداران بفروشد تا مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را تأمین کند. تفاوت اصلی بین انواع روش های افزایش سرمایه، در محل تامین این منابع جدید است. در ادامه درباره انواع روش های آن بیشتر توضیح خواهیم داد.

روش های افزایش سرمایه

افزایش سرمایه طبق روندی که دارد شکل می گیرد، در ابتدا معمولاً هیئت مدیره شرکت پیشنهاد خود را به همراه دلایل مکفی در خصوص افزایش سرمایه به سهامداران شرکت ارائه می نماید. این پیشنهاد در مجمع عمومی فوق العاده شرکت مورد رأی گیری سهامداران قرار می گیرد، در صورت تصویب این پیشنهاد در مجمع، مرحله بعد اخذ مجوز از سوی سازمان بورس می باشد، که پس از آن افزایش سرمایه شرکت صورت می گیرد.در اکثر مواقع قیمت سهام شرکت پس از افزایش سرمایه، دچار تغییر می شود. با توجه به این که افزایش سرمایه شرکت از چه راهی انجام شود، اثرات مختلفی روی تغییرات قیمت دارد. درادامه درباره انواع روش های افزایش سرمایه بیشتر توضیح می دهیم.

انواع روش های افزایش سرمایه

افزایش سرمایه به صورت کلی به 4 روش انجام می گیرد.

• از محل سود انباشته (سهام جایزه)
• از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
• از محل تجدید ارزیابی دارایی ها
• به روش صرف سهام

افزایش سرمایه از محل سود انباشته

افزایش سرمایه از محل سود انباشته به روش افزایش سرمایه از محل سود انباشته، جریان نقدینگی تازه ای وارد شرکت نمی شود. طبق قوانین تجاری، شرکت ها درصدی از سود خود را به صورت سالیانه نزد خود نگهداری نمایند. این مبالغ در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت های مالی شرکت ثبت می شود. زمانی که شرکت سود انباشته قابل توجهی داشته باشد، تصمیم می گیرد که افزایش سرمایه خود را از این طریق انجام داده و با این کار منابع جدید مورد نیاز خود را تأمین کند. باتوجه به اینکه سهامداران برای تصاحب سهام جدید خود، وجهی پرداخت نمی کنند، به این سهام، سهام جایزه نیز گفته می شود. در این روش درصد مالکیت سهام داران تغییر نمی کند به عبارت بهتر، به میزانی که سرمایه شرکت افزایش یابد، تعداد سهام افراد نیز افزایش می یابد. از نظر تئوری نیز میزان دارایی سهام داران تغییر نمی کند، یعنی به میزانی که تعداد سهامشان زیاد شود، قیمت سهام کاهش پیدا می کند. فرمول محاسبه به شرح زیر است:

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

مواقعی نیز وجود دارد که شرکت سود انباشته مناسبی ندارد، در این گونه موارد باید منابع مالی جدید وارد شرکت نماید، در این مواقع شرکت از محل آورده نقدی سهامداران، اقدام به افزایش سرمایه ی خود می کند. باتوجه به اینکه افزایش سرمایه از این طریق، نیازمند مساعدت سهام داران است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت می‌دهد. به این شکل که اوراقی تحت عنوان حق تقدم سهام، به سهام داران تعلق می گیرد. سهامدار در مدت زمان مجازی که برای معاملات این اوراق در نظر گرفته شده و معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره نویسی گفته می شود، می تواند یکی از دو کار را انجام دهد:

پرداخت مبلغ اسمی سهام

در این روش شما به ازای هر سهم باید مبلغی را دراین بازه زمانی ۲ماهه به شرکت پرداخت نمایید. این مبلغ در ایران معمولا ۱۰۰۰ ریال (قیمت اسمی سهم) است. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی می شود.

فروش حق تقدم

اگرشما به هر علتی تمایل نداشته باشید که از حق تقدم های خود استفاده کنید می توانید در این بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم های خود را به سرمایه گذاران دیگر بفروشید. این حق تقدم ها مثل سهام عادی در بورس قابل معامله هستند

نکته: اگر شما به هر علتی مبلغ اسمی سهام را پرداخت نکنید و از طرف دیگر حق تقدم خود را نیز نفروشید، پس از اتمام مهلت پذیره نویسی، حق تقدم سهام شما به فروش می رسد. یعنی شرکت، حق تقدم های استفاده نشده را از طریق بورس به فروش می رساند و مبلغ حاصل از فروش را بعد از کسر کارمزدها به حساب شما واریز می کند. قیمت فروش در این مواقع معمولا نزدیک به قیمت روزهای آخر پذیره نویسی حق تقدم هاست.

فرمول محاسبه در این روش به شرح زیر است:

افزایش در سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها

در این روش، سرمایه ی جدیدی وارد شرکت نمی شود. معمولاً شرکت ها زمان خرید دارایی خاص، قیمت روز خریداری شده ی دارایی را دفاتر حسابداری خود ثبت می کنند. با گذشت زمان و افزایش قیمت دارایی ها، زمانی که شرکت نیاز به افزایش سرمایه دارد، باتوجه به اینکه ارزش دارایی ها به روز نشده و همان قیمت خریداری شده، مانده است، در این هنگام قیمت روز دارایی ها را حساب می کنند و مابه التفاوت نرخ روز و قیمت خریداری شده را به عنوان مازاد تجدید ارزیابی در نظر می گیرند. این مبلغ مازاد تجدید ارزیابی را می توان به حساب سرمایه اضافه کرد. با این عمل، حساب سرمایه به روز می شود، در ضمن با انجام این کار، ارزش دارایی های شرکت در ترازنامه هم به روز می شود. 

افزایش سرمایه از طریق صرف سهام 

این نوع روش افزایش سرمایه، تا به امروز استفاده نشده است. صرف سهام یعنی فروش سهام به قیمتی بالاتر از قیمت اسمی آن. در این روش هنگامی که شرکت ها سرمایه خود را افزایش می دهند، مبلغی بیشتر از ارزش اسمی سهام را از سهامداران مطالبه می کنند. در حقیقت شرکت ارزش اسمی سهام را در نظر نمی گیرد بلکه مبلغی علاوه بر آن هم از سهامداران برای افزایش سرمایه، دریافت می کند.